JANE EYRE của Charlotte Bronte (1816-1855) được in vào giữa thế kỷ XIX (1847) tại nước Anh, khi những quan niệm và quy tắc về văn hóa khắt khe của thời kỳ nữ hoàng Victoria (1819-1901) đang thống trị. Tác phẩm này ngay lập tức gây tiếng vang lớn không chỉ bởi sự hấp dẫn của mối tình lãng mạn cháy bỏng giữa hai nhân vật chính, cô gia sư nghèo Jane Eyre và ông chủ Rochester, mà còn bởi tính đột phá về tư tưởng nhân văn và âm hưởng nữ quyền mạnh mẽ. Không như phần nhiều các tác phẩm văn học thời kỳ Victoria vốn khuôn định người phụ nữ trong bối cảnh gia đình, đánh giá họ qua những phẩm chất và tài năng gắn liền với vai trò làm vợ và làm mẹ, qua JANE EYRE, Charlotte Bronte đã tạo dựng vô cùng thành công một hình tượng phụ nữ độc lập, mạnh mẽ, yêu lao động, có khát vọng tự do bình đẳng và dám đấu tranh. Vì lẽ đó, cho đến nay, JANE EYRE đã trở thành biểu tượng đầy khích lệ cho bao thế hệ độc giả nữ giới.

Theo nữ tiểu thuyết gia Virginia Woolf (1882-1941): “Nhà văn đã cầm lấy tay chúng ta, dắt chúng ta đi theo con đường của bà, bắt chúng ta phải nhìn thấy những gì bà thấy, không bao giờ rời chúng ta nửa bước hay cho phép chúng ta quên mất sự hiện diện của bà. Cuối cùng, chúng ta càng lúc càng đắm chìm trong tài năng, sự mãnh liệt, sự phẫn nộ của Charlotte Bronte.     

Mời bạn đọc xem một trích đoạn trong chương XII: “... Phụ nữ thường được xem là điềm tĩnh, nhưng cảm xúc của họ có khác gì đàn ông đâu. Họ cần rèn luyện những năng lực của bản thân và họ cần môi trường để thực hiện hoài bão y như của đáng mày râu. Họ khốn khổ vì kiểm soát quá đỗi cứng nhắc, sự giam hãm quá độc đoán. Đàn ông mà rơi vào hoàn cảnh của họ thì cũng khốn khổ như thế mà thôi.  Và nếu những đồng loại được ưu đãi hơn ấy bảo họ nên tự giới hạn mình trong những công việc bếp núc, may vá, chơi đàn hoặc thêu thùa thì quả là hẹp hòi. Còn những kẻ chỉ trích hoặc chê cười họ khi họ tìm cách học hỏi hoặc làm nhiều điều hơn những gì mà tập quán xưa nay vẫn bảo là cần thiết với giới tính của họ thì quả là ích kỷ”.

Minh Khai trân trọng giới thiệu.