Câu chuyện “một người Pháp làm vua ở Tây Nguyên” từng được một vài sách báo nhắc đến , song hầu như chưa có ai miêu tả một cách đầy đủ về cuộc đời của một nhân vật đã từng khuấy động xã hội Việt Nam và xã hội châu Âu vào những năm cuối cùng của thập niên 1880, Quyển sách mà các bạn đang có trong tay là sự thể hiện lòng mong mỏi vẽ lại một cách tương đối rõ nét hình ảnh một kẻ sống đời lang bạt, thỏa chí phiêu lưu và từng làm cho chính quyền thực dân Pháp phải nhiều phen điên đảo. Nhân vật chính trong câu chuyện có tên đầy đủ là Auguste Jean - Baptiste Marie Charles David, về sau các sách báo thường viết với cái tên Marie David de Mayréna, sinh ngày 31 . 1 . 1842 tại Toulon, Pháp, Con trai của một sĩ quan thủy quân lục chiến. Y sung vào quân ngũ rất sớm và vào năm 20 tuổi ( 1862 ) đã có mặt trong đạo quân viễn chinh Pháp tại Nam Kỳ.

....

Câu chuyện về David de Mayréna được kể lại sau gần 40 năm kể từ cái chết của y, các tài liệu không đồng nhất về nhiều chi tiết có tính minh họa, song vẫn trùng hợp nhau về những nét chính trong cuộc đời nhiều sóng gió của y. Trong những tài liệu phổ biến vào thập niên 1920, gần gũi với người đọc và phổ biến hơn cả có lẽ là tác phẩm của Maurice Soulié nhan đề Marie Tr - Roi des Sedangs (1888 - 1890) (Marie đệ nhất - Quốc vương của người Sedang (1888 - 1890)) xuất bản tại Paris năm 1927 và hai số chuyên đề 1 và 2 của Tập san Đô thành Hiếu cổ (Bulletin des Amis du Vieux Hué - BAVH) cùng năm 1927. Dù là trên tập san BAXH hay trong tác phẩm của Soulié, phần chính của câu chuyện có độ khả tín khá cao, vì chúng được dựa phần lớn vào những văn bản chính thức của chính quyền thực dân Pháp, những thư từ liên lạc của các giáo sĩ Cơ Đốc giáo và báo chí đương thời, tức là những tư liệu mà người đọc có thể dễ dàng kiểm chứng. - Một điều khá thú vị là câu chuyện về David de Mayréna có sức thu hút mạnh mẽ đối với một trong những nhân vật lừng danh nền văn học cận đại của Pháp. Đó là văn hào André Malraux (1901 - 1976), tác giả của La condition humaine (Thân phận con người) , và từng là Bộ trưởng Bộ Thông tin rồi Bộ trưởng Bộ Văn hóa Pháp những năm 1959 - 1969. Malraux gọi Mayréna là “ fantôme de gloire ” ( ảo ảnh vinh quang) ; nhân vật Perken trong tác phẩm La voie royale ( Con đường đế vương) của ông là bản sao của Mayréna ; trong một tác phẩm chưa hoàn thành nhan đề Le Règne du Malin (Sự thống trị của quỷ) , Malraux cũng dành nói về Mayrena .

Minh Khai trân trọng giới thiệu