Vào đầu thế kỷ XV, liên minh Ba Lan - Litva hùng mạnh đã trở thành chướng ngại vật chính ngăn cản sự bành trướng của dòng tu Ki-tô giáo mang tên Giáo đoàn Thánh chiến. Việc hiệp sĩ trẻ Zbyszko tấn công sứ giả của Giáo đoàn và phải lên đoạn đầu đài lại càng làm mâu thuẫn này thêm trầm trọng, kéo theo màn “mỹ nhân cứu anh hùng” cùng những cuộc trả đũa về sau - tất cả góp phần thổi bùng ngòi lửa chiến tranh đã âm ỉ từ lâu.

Dõi theo quá trình trưởng thành của chàng Zbyszko về cả phương diện tình cảm lẫn sự trải đời, câu chuyện là khúc trường thiên ca tụng sức mạnh quả cảm của những con người đầy nghĩa hiệp mà rất đỗi thủy chung. Cuộc đụng đầu lịch sử giữa các dân tộc Slav với thế lực xâm lược của Giáo đoàn Thánh chiến mang ý nghĩa của cuộc đối kháng chính - tà, khiến tác phẩm trở thành một lời cổ vũ hào hùng cho các dân tộc đang chiến đấu không tiếc xương máu để giành độc lập, tự do. Tính chặt chẽ của cấu trúc, nghệ thuật đan xen mật thiết của các tuyến tình tiết, sự hài hòa giữa hai mặt mô tả số phận chung của toàn dân tộc và số phận riêng tư của các nhân vật chính đã khiến các nhà phê bình văn học đánh giá HIỆP SĨ THÁNH CHIẾN là tác phẩm hoàn thiện nhất trong những tiểu thuyết lớn của Henryk Sienkiewicz.

HIỆP SĨ THÁNH CHIẾN soi tỏ được số phận chung của dân tộc Ba Lan trong giai đoạn hậu kỳ Trung thế kỷ và xây dựng được hệ thống nhân vật đặc sắc, bao quát cả một quốc gia phong kiến tập quyền thời Trung cổ ở châu Âu. Cũng thông qua đó, cuộc chiến tranh tự vệ của các dân tộc "chỉ muốn sống yên vui nhưng không được hưởng hòa bình" được khắc họa thật rõ nét, ngoan cường và dữ dội.

Bên cạnh những cuộc chiến, cuộc trả đũa gây cấn, Hiệp sĩ thánh chiến còn là cuộc phiêu lưu, quá trình trưởng thành riêng trên phương diện tình cảm và cả sự trải đời của các nhân vật chính. HIỆP SĨ THÁNH CHIẾN có mối tình tay ba không chút ghen tuông mà vẫn rất "đời thường", cũng có cả tính chặt chẽ của cấu trúc, nghệ thuật đan xen mật thiết với các tuyến tình tiết.

Cuối cùng, HIỆP SĨ THÁNH CHIẾN là cuốn tiểu thuyết lịch sử được văn hào Henryk Sienkiewicz thai nghén lâu nhất trong cuộc đời sáng tác của mình, phải mất tận 35 năm. Song song đó, dịch giả Nguyễn Hữu Dũng, người đã có công giới thiệu nhiều tác phẩm Ba Lan đến độc giả Việt, cũng mất tới 30 năm, để hoàn thành bản dịch tâm huyết. Điều này như một bảo chứng đáng giá cho giá trị của tác phẩm kinh điển này!

Minh Khai trân trọng giới thiệu