“Trong cuốn XÂY DỰNG HẠNH PHÚC này mà nhà tôi viết để giúp những người lại nhờ nhà tôi chỉ bảo về những vấn đề tâm lý và xử thế. Vài thuật của nhà tôi, chẳng hạn những thuật để biến đổi năng lực, tôi đã đem dùng vào tập khảo luận của tôi mà chẳng cần phải thay đổi gì mấy. Một số thuật khác thì tôi đã sửa đổi và bàn rộng thêm cho hợp với nhu cầu trong xã hội tưởng tượng của tôi rồi sáp nhập nó vào nền văn hóa đặc biệt của xã hội đó. Ngoài các món nợ văn chương ấy, tôi còn mắc nhiều món nợ khác không phải là văn chương mà nhân dịp này tôi xin tỏ lời cảm ơn tác giả. Tôi xin nói thêm một lời. Mặc dù món nợ của tôi thuộc về văn chương, những tài liệu tôi mượn của nhà tôi vượt khỏi cái tính cách văn chương. Vì những thuật trong cuốn này quả là hiệu nghiệm. Chính tôi đã thử vài thuật vào bản thân tôi và thấy rất có lợi. Điều đó chẳng có gì lạ. Tôi vốn là một lý thuyết gia về bản chất con người, và hành cái đại chân lý mà tôi đã trình bày trong những tác phẩm của tôi. Đại chân lý đó, một khi tôi đã nhận thấy rồi thì nó có vẻ hiển nhiên quá, mà sao biết bao người thiếu lương tri cứ ngoan cố không chịu biết tới. Nó như vậy: chúng ta đã là động vật đa thê thì những vấn đề chủ yếu của ta có nhiều khía cạnh, và muốn giải quyết những vấn đề đó thì tất đồng thời phải tấn công nó ở nhiều mặt. Nhà văn thường có khuynh hướng chuyên sống trong vài thế giới nào đó thôi, mà đáng lý ra, vì tính cách đa thê của nhân loại, phải sống trong nửa tá thế giới mới phải. Hạng người thần kinh thác loạn bị thói đó cám dỗ, và chỉ do mình tạo ra. Hồi tôi diễn giảng ở Viện Menniger, mùa xuân năm 1960, tôi đã có nhiều cơ hội gặp một nhóm người thần kinh thác loạn, bệnh tình gần như tuyệt vọng, và cứ ba bốn ngày, người ta lại trị cho một giờ bằng âm nhạc. Nhiều lần tôi đã thuyết phục được hầu hết bọn họ thí nghiệm thuật “Loại hoa bạn thích nhất”(1) mà tôi đã sửa đổi một chút cho hợp với hoàn cảnh đặc biệt của họ. Kết quả thật lạ lùng. Chỉ trừ mỗi người còn thì tất cả những người sống trong cái thế giới tối tăm của bệnh thần kinh đó đều đã trở về được cảnh thực tại có thực thể của hiện tại, nếu không phải là trở về được vĩnh viễn thì cũng là tạm trở về được trong một thời gian. Mới vài phút trước, họ với tôi còn cách biệt hẳn nhau, mà bất ngờ, chúng tôi đã chuyện trò được với nhau được. Tôi hỏi họ và họ đáp. Họ kể chuyện riêng cho tôi nghe. Họ còn đưa ra những lời phê bình đôi khi hữu lý và thích đáng. Vậy những người đàn ông và đàn bà bị bệnh nặng như vậy đã tỉnh táo được như vậy trong một hay hai giờ sau khi theo thuật đó, sự kiện ấy chẳng đủ rõ ràng phương pháp của tác giả có một giá trị đặc biệt hay sao? Nếu những người thần kinh thác loạn gần như vô phương chữa kia dùng phương pháp mà còn có lợi như vậy thì hạng chúng ta còn có lợi biết bao nữa! Những người bị bệnh thần kinh nhẹ, những người gặp những nỗi khó khăn có thể giải quyết nổi, và những người đã lành mạnh, còn muốn lành mạnh hơn, muốn phát triển những tiềm năng tình cảm, trí tuệ và sáng tạo thêm lên, những người đó nếu theo phương pháp của tác giả”.

Minh Khai trân trọng giới thiệu