"Và đặc biệt, cách nhìn nhận, đánh giá của giới học giả ở Việt Nam và ở nước ngoài về bản chất, vai trò và địa vị lịch sử của Nội các Trần Trọng Kim cũng rất khác nhau. Trong khi nhiều tác giả coi Nội các Trần Trọng Kim là chính phủ bù nhìn, thân Nhật, là tay sai của phát xít Nhật, vừa phản dân tộc, vừa phản dân chủ, thì trái lại, một số tác giả lại đề cao Nội các này, cho rằng nó là một chính phủ dân tộc của các trí thức yêu nước, đấu tranh vì nền độc lập và bảo vệ chủ quyền quốc gia, thậm chí nó đã khởi xướng một cuộc cách mạng ở Việt Nam. Ôn hòa hơn là loại quan điểm thứ ba của một số học giả Việt Nam và nước ngoài cho rằng Nội các Trần Trọng Kim là một chính phủ của những nhà cải cách kỹ trị có tinh thần dân tộc, nhưng bất lực trước nhiệm vụ lịch sử của nó." - (PGS TS Phạm Hồng Tung, Nội các Trần Trọng Kim bản chất, vai trò và vị trí lịch sử, NXB Chính trị Quốc gia, 2009).

Tại sao như thế? Đây là câu hỏi hết sức thú vị mà cũng là một thách thức đối với giới sử học nước nhà.

Với hồi ký Một Cơn Gió Bụi (Kiến Văn Lục) của học giả, nhà sử học Trần Trọng Kim, bạn đọc được cung cấp toàn bộ thông tin về việc thành lập Nội các mà ông là người đứng đầu. Là người trong cuộc, Trần Trọng Kim đã kể lại rất chân thực như chính ông cho biết:"Ấy là tôi tin ở cái tâm công minh của mọi người vậy."

Có thể ghi nhận, Một Cơn Gió Bụi (Kiến Văn Lục) là tài liệu quan trọng nhất về việc thành lập, tổ chức, hoạt động của Nội các Trần Trọng Kim từ tháng 10.1943 đến khi chấm dứt vào ngày 23.8.1945.

Minh Khai trân trọng giới thiệu