Xưa nay người ta thường bảo: "Đông Châu Liệt Quốc" là cái túi khôn muôn đời của loài người.

Thật ra ai cũng công nhận như thế, nhưng trái lại rất ít người tìm hiểu cái túi khôn muôn đời ấy.

"Đông Châu Liệt Quốc" có thể gọi là "Túi khôn muôn đời" không?

Xã hội loài người luôn luôn tiến tới chỗ tinh xảo, tâm trạng loài người luôn luôn biến đổi theo trạng thái xã hội, sinh hoạt loài người luôn luôn sửa đổi, thì cái khôn của ngàn xưa làm sao có thể gọi là cái khôn của ngày nay mà bảo là túi khôn muôn đời?

Đó là điểm mâu thuẫn căn bản.

Còn như thế nào là khôn, thế nào là dại? Thực khó định nghĩa. Cái mà người này cho là khôn thì đối với kẻ khác cho là dại. Cái mà người nọ cho là đúng thì kẻ kia cho là sai.

Ôi, thế thì tìm cái trí khôn của loài người là làm chuyện quái quắc sao?

Tuy nhiên, từ xưa đến nay, và có lẽ cả đến mai sau, ai cũng phải đi tìm chuyện quái quắc ấy.

Bởi vì, sự tiến bộ của loài người không có gốc. Xã hội không phải từ trên trời rơi xuống, mà được cấu tạo do sức tranh đấu của loài người từ tổ chức đơn sơ đến phức tạp.

Cái khôn của loài người cũng thế. Từ chỗ đơn giản đến chỗ tế nhị. Muốn khai thác cái tế nhị không thể bỏ qua cái đơn thuần.

Không ai khen những bậc ác xảo trá, cũng không ai chê những đạo đức nhân từ.

Vì vậy mà lời người xưa, việc làm người xưa, ý nghĩ người xưa, cuộc sống người xưa rất có liên quan đến hiện tại, đến thế hệ mai sau.

Ôn Cố Tri Tân chính là làm cái việc xét thời xưa luận thời nay. Việc ấy không phải là không có ích.

Vả lại, một câu chuyện phải trái chỉ có thời gian mới chứng minh được, thì đem chuyện thời xưa, chuyện của quá trình thời gian ra bàn luận, tưởng cũng nên vậy.

Nó là một tấm gương phản chiếu trước sự hiện tại đem lại cho chúng ta rất nhiều thích thú.

Xin trân trọng giới thiệu.